Đờn ca tài tử (ĐCTT) là một loại hình nghệ thuật dân gian với hơn 100 năm hình thành và phát triển có lẽ đã thấm sâu vào trong đời sống của mỗi người dân Nam bộ nói chung và người dân Phú Giáo nói riêng. Năm 2020 trên địa bàn huyện Phú Giáo có 10 câu lạc bộ ĐCTT với khoảng 100 thành viên, ban đầu các câu lạc bộ hoạt động chưa thường xuyên, chưa thu hút được nhiều người tham gia, nhưng dần dần nhờ sự truyền lửa đam mê từ các tài tử ca và tài tử đờn có kinh nghiệm, thì các câu lạc bộ đi vào hoạt động ngày một ổn định hơn và phát triển rộng khắp. Qua quá trình phát triển đến nay toàn huyện đã có 12 câu lạc bộ ĐCTT với 269 thành viên tham gia sinh hoạt. Qua 5 năm hoạt động, từ năm 2020-2025, các câu lạc bộ đã tổ chức sinh hoạt được 120 cuộc với khoảng hơn 3.000 lượt người tham gia, đây là nơi để mọi người đến vui chơi, giải trí, thư giãn sau những giờ lao động mệt mỏi và là nơi giao lưu, học hỏi, trao đổi kinh nghiệm của những người đam mê loại hình nghệ thuật truyền thống này.Qua đó tạo nét sinh hoạt văn hóa văn nghệ lành mạnh trong cộng đồng, góp phần duy trì và phát huy bộ môn nghệ thuật ĐCTT tại địa phương.

Ảnh: Thị trấn Phước Vĩnh tổ chức giao lưu ĐCTT tạo góp phần duy trì và phát huy bộ môn nghệ thuật ĐCTT tại địa phương

Ông Nguyễn Văn Thương- Chủ nhiệm câu lạc bộ ĐCTT thị trấn Phước Vĩnh cho biết: “Thời gian qua những người cùng đam mê nghệ thuật ĐCTT tập hợp lại, rồi thành lập câu lạc bộ ĐCTT. Dù trời nắng hay mưa thì cứ đến ngày sinh hoạt các thành viên lại gặp gỡ, giao lưu với nhau. Không chỉ giao lưu về ca hát mà các thành viên còn chia sẻ với nhau nhiều kinh nghiệm về cuộc sống, hoạt động sản xuất kinh doanh. Thỉnh thoảng, Câu lạc bộ lại giao lưu với các Câu lạc bộ ĐCTT ngoài địa phương. Đặc biệt, đến với câu lạc bộ, ai cũng vui, cùng nhau trao đổi, truyền nghề cho nhau. Mọi người đờn ca một cách thoải mái, biểu diễn vô tư, ai biết bao nhiêu thì ca bấy nhiêu, chủ yếu là thưởng thức và hưởng thụ văn hóa tinh thần”.

Từ năm 2020-2025, Câu lạc bộ ĐCTT huyện và câu lạc bộ ĐCTT các xã, thị trấn đã tổ chức nhiều chương trình giao lưu ĐCTT với các câu lạc bộ trong và ngoài huyện, kết quả: tổ chức 112 chương trình, tham dự hơn 68 chương trình. Đây là dịp để các câu lạc bộ ĐCTT cải lương trên địa bàn huyện có dịp giao lưu, học tập, trao đổi kinh nghiệm lẫn nhau nhằm nâng cao hơn nữa trình độ chuyên môn nghiệp vụ, để phục vụ tốt hơn nữa nhu cầu văn hóa, văn nghệ tại địa phương, đồng thời góp phần gìn giữ, bảo tồn và phát huy các giá trị văn hóa, con người Việt Nam đáp ứng yêu cầu phát triển bền vững của đất nước.

Ảnh: Trung tâm Văn hóa, Thể thao và Truyền thanh huyện tổ chức chương trình giao lưu ĐCTT

Không chỉ dừng lại ở đó, trên địa bàn huyện xuất hiện ngày càng nhiều hạt nhân tiêu biểu, điển hình như: xã An Bình có tài tử Văn Chín, Hương Sen, Chín Trung, Hai Võ…; xã Vĩnh Hoà có tài tử Hoàng Châu; Thị trấn Phước Vĩnh có tài tử Kim Liên; xã Phước Hoà có tài tử Thanh Nhàn, Minh Trung,…. Các tài tử này từng đạt giải cao trong các cuộc thi do các đơn vị trong và ngoài tỉnh, huyện tổ chức, đồng thời họ cũng chính là cầu nối gắn bó những người có chung đam mê ĐCTT đến với nhau, lưu giữ và truyền lửa đam mê nghệ thuật ĐCTT đến các bạn trẻ hôm nay.

Ông Phan Hữu Trí - Nguyên Trưởng phòng Văn hoá và Thông tin cho biết: Thời gian qua, được sự quan tâm của các cấp uỷ đảng, chính quyền thì loại hình ĐCTT trên địa bàn huyện Phú Giáo đã có những khởi sắc, đặc biệt CLB của huyện và các CLB thuộc các địa phương như: Thị trấn Phước Vĩnh, An Bình, Vĩnh Hòa, Phước Hòa hoạt động khá mạnh, sinh hoạt thường xuyên, tổ chức nhiều chương trình giao lưu, hội thi, hội diễn… thu hút nhiều người tham gia; công tác chiêu sinh và mở các lớp ĐCTT cho những người yêu thích bộ môn nghệ thuật được duy trì. Dần dần, hoạt động các câu lạc bộ, các nhóm ĐCTT trên địa bàn huyện trở thành phong trào văn hóa, văn nghệ không thể thiếu trong khu, ấp, là món ăn tinh thần của bà con, qua đó, tạo nét sinh hoạt văn hóa văn nghệ lành mạnh trong cộng đồng, góp phần giữ gìn loại hình nghệ thuật truyền thống của dân tộc.

Loại hình nghệ thuật ĐCTT trên địa bàn huyện thời gian qua đã có bước phát triển tốt, góp phần làm phong phú thêm cho đời sống tinh thần của người dân, đóng góp không nhỏ cho các hoạt động văn hóa, văn nghệ của địa phương. Đặc biệt, nhằm lan tỏa tình yêu nghệ thuật ĐCTT trong công chúng, huyện Phú Giáo còn tổ chức cuộc thi sáng tác ca khúc về Phú Giáo nhân dịp kỷ niệm 25 năm Ngày tái lập huyện Phú Giáo (20/8/1999 - 20/8/2024) và 63 năm ngày Chiến thắng tỉnh Phước Thành (18/9/1961-18/9/2024), trong đó có nội dung sáng tác ca cổ, cuộc thi với sự tham gia của hơn 20 nhạc sĩ chuyên và không chuyên, thông qua cuộc thi đã chọn lọc được các tác phẩm ca cổ xuất sắc viết về mảnh đất và con người Phú Giáo, điển hình như: Phú Giáo niềm tin và hy vọng, Về Phú Giáo cùng anh, Ngày hẹn tình yêu,  Phú Giáo quê em,… đồng thời qua cuộc thi còn tìm kiếm và phát hiện được những tài năng trẻ có niềm đam mê sáng tác ca cổ.

Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả đạt được thì việc triển khai loại hình văn nghệ ĐCTT trên địa bàn huyện vẫn còn gặp không ít khó khăn như: Tại một số địa phương, công tác bảo tồn và phát huy giá trị nghệ thuật ĐCTT đôi lúc chưa được quan tâm đúng mức; việc tổ chức sinh hoạt chưa thường xuyên, chưa có sự gắn kết giữa các thành viên; ngân sách nhà nước đầu tư cho việc bảo tồn và phát huy giá trị nghệ thuật ĐCTT chưa đáp ứng được nhu cầu thực tế và công tác vận động xã hội hóa chưa mang lại hiệu quả cao.

Nhằm nâng cao hiệu quả hơn nữa việc thực hiện Đề án ĐCTT trong thời gian tới các cơ quan, ban ngành địa phương cần chú trọng một số nhiệm vụ trọng tâm như: nâng cao chất lượng và số lượng các nghệ nhân ĐCTT; Đẩy mạnh công tác truyền dạy, sáng tác và thực hành ĐCTT, đặc biệt trong cộng đồng dân cư, trường học và các trung tâm văn hóa; tổ chức ngày càng nhiều hơn nữa các liên hoan, hội thi hội diễn nhằm tạo điều kiện cho các nghệ nhân tài tử phát có dịp giao lưu, học hỏi và phát huy năng khiếu; huy động các nguồn lực xã hội kết hợp với nguồn lực đầu tư của nhà nước để để phát triển phong trào một cách bền vững, góp phần bảo tồn và lan tỏa giá trị văn hóa truyền thống...

Trong thời kỳ hội nhập, việc giữ gìn và phát huy loại hình nghệ thuật ĐCTT càng có vai trò quan trọng, vừa nối tiếp truyền thống, vừa tiếp thu nét hiện đại. Hy vọng rằng với sự hỗ trợ từ chính quyền, nỗ lực của các nghệ nhân và niềm đam mê của thế hệ trẻ, sẽ giúp những giai điệu tài tử sẽ còn vang mãi, góp phần giữ gìn và phát huy giá trị di sản quý báu của dân tộc.

HÀ TRANG